200 Χρόνια μετά την Επανάσταση

Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η οποία αποτέλεσε την ιδρυτική πράξη του ελληνικού κράτους και μείζον γεγονός της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Παράλληλα υπήρξε και ένα κρίσιμο ευρωπαϊκό και διεθνές γεγονός, αφού οδήγησε, για πρώτη φορά, στην ίδρυση ενός εθνικού κράτους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, και μάλιστα με απόσχιση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η Επανάσταση του 1821 οδήγησε στη δημιουργία του ελληνικού κράτους, εμπνέοντας τους συντελεστές της αλλά και την παγκόσμια κοινότητα με τα ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας.

Είναι σαφές ότι η ελληνική επανάσταση υπήρξε σταθμός στην ιστορία τού νεότερου Ελληνισμού, αφού οδήγησε, μετά από 400 χρόνια, στη δημιουργία τού ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, ενέπνευσε στις επόμενες γενεές των Ελλήνων διαδοχικές απελευθερωτικές εξεγέρσεις και εμψύχωσε τους Έλληνες σε καιρούς δοκιμασίας. Υπήρξε όμως και κορυφαίο γεγονός για τη σύγχρονη Ιστορία τής Ευρώπης, αφού έφερε αλλαγές που έχουν αντίκτυπο ως τις μέρες μας. Τόση ήταν η δυναμική της, ώστε παρέσυρε τις κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων να ενδιαφερθούν για την τύχη τής Ελλάδας, να συνεργαστούν και να υπογράψουν πρωτόκολλα και συνθήκες για την αίσια έκβαση τού αγώνα των Ελλήνων, σε αντίθεση με τη μέχρι τότε πολιτική τους.

Οι επαναστατημένοι Έλληνες κατόρθωσαν να πείσουν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις τής εποχής ότι τον αγώνα τους δεν υποκίνησε κάποια κοινωνική τάξη ούτε η σύγκρουση κοινωνικών συμφερόντων και δεν αποσκοπούσε σε πολιτειακή αλλαγή ούτε στόχευε στην απομάκρυνση ανίκανων ηγετών, όπως συνέβαινε στα περισσότερα επαναστατικά κινήματα μέχρι τότε. Αντίθετα επεδίωκε την απελευθέρωση ενός έθνους. Ελλάδα δεν υπήρχε. Οι Έλληνες, όμως, ποτέ δεν δέχθηκαν ότι η χώρα τους χάθηκε, δεν λησμόνησαν το παρελθόν τής φυλής τους και περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να απελευθερωθούν. Οι απλοί πολεμιστές τού ’21 κατάλαβαν ότι το ένδοξο παρελθόν τούς δημιουργούσε υποχρεώσεις για το μέλλον τού τόπου τους και μόνοι τους αποφάσισαν «να γυρίσουν τον ήλιο», και αυτό «θέλει δουλειά πολλή».

Η παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων λειτούργησε υπέρ των Ελλήνων, όμως δεν είχε διευκρινιστεί η ακριβής υπόσταση τού νέου κράτους, δηλαδή αν θα είναι αυτόνομο ή ανεξάρτητο και ποια εδάφη θα περιλάμβανε. Η οθωμανική Αυτοκρατορία πάλι δεν δεχόταν τη δημιουργία ελληνικού κράτους και δυσαρεστημένη από το αποτέλεσμα τής ναυμαχίας τού Ναυαρίνου οδηγήθηκε σε πόλεμο με τη Ρωσία και μία ακόμα ήττα. Τότε η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία συμφώνησαν να δημιουργηθεί ανεξάρτητο ελληνικό κράτος και έτσι το 1830 υπεγράφη το Πρωτόκολλο τής Ανεξαρτησίας, η πρώτη διπλωματική πράξη που υπογράφτηκε από τις Δυνάμεις και την οθωμανική Αυτοκρατορία και αναγνώριζε την ύπαρξη ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Η ιστορία της Επανάστασης περιλαμβάνει πάμπολλα ηρωικά γεγονότα αυταπάρνησης και ανιδιοτελούς φιλοπατρίας, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι οι επαναστατημένοι πληθυσμοί, που είχαν απέναντί τους μια ολόκληρη αυτοκρατορία με στρατιωτική υπεροχή, ήταν πολύ λιγότεροι, με περιορισμένη στρατιωτική οργάνωση και με πενιχρά υλικά μέσα σε σχέση με το μέγεθος του εγχειρήματος. Περιλαμβάνει, παράλληλα, και εσωτερικές διενέξεις και διχασμούς. Αναμφίβολα, όμως, η Επανάσταση του 1821 συνιστά μια ιστορία επιτυχίας που συνεχίζεται έως και σήμερα με οδηγό τις αξίες που πρώτοι οραματίστηκαν και διεκδίκησαν οι τολμηροί μας πρόγονοι: της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της πίστης στην ατομική προκοπή και στη συλλογική πρόοδο.

Σήμερα, εμείς οι Έλληνες, σε καιρούς με μεγάλες αν και πολύ διαφορετικές δυσκολίες, διαθέτουμε την ωριμότητα να διδαχθούμε από το παρελθόν, αλλά και την αυτοπεποίθηση να αναμετρηθούμε με τις προκλήσεις του μέλλοντος. Και εμπνεόμαστε και αντλούμε δύναμη από το μεγαλειώδες παράδειγμα της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στη δημιουργία του ανεξάρτητου και σύγχρονου ελληνικού κράτους, το οποίο εδραίωσε γρήγορα τον κοινοβουλευτισμό, μεγάλωσε εδαφικά και αναπτύχθηκε οικονομικά, καταφέρνοντας τελικά να ενταχθεί στα πιο προηγμένα και δημοκρατικά κράτη του κόσμου.

Χρόνια Πολλά Ελλάδα!

Πηγές: «Ελλάδα 2021», Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Υπουργείο Παιδείας & ΘρησκευμάτωνΦιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκειο)